Gazlı içecek: Kilo, şeker, depresyon

Gazlı içeceklerin aşırı tüketimi bir dizi sağlık problemine yol açıyor

Gazlı içeceklerin aşırı tüketimi bir dizi sağlık problemine yol açıyor. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Y. Birol Saygı, “Gazlı ve şekerli içecekler obezitenin önde gelen nedenlerinden biridir. Dahası, aşırı kalori alımı, kalp hastalığı ve diyabetle ilgili bir dizi semptom olan kilo almaya ve metabolik sendroma yol açıyor” diyor.

Gazlı içeceklerin atası olan maden sularını insanlar binlerce yıldır şifa amaçlı kullanıyor. Ülkemizde bazı yörelerde halen “acı su” olarak anılan maden sularının kolay içilebilmesi için insanoğlu içine bitki özleri ve tatlandırıcılar eklemeye 1700’lü yılların başında başladı. Bunu ilk başaran İngiliz Joseph Priestley oldu ve 1768 yılında ilk gazlı içecek olan sodayı icat etti. Priestley’den bir asır sonra 1886’da eczacı Dr. John Pemberton, en sevilen gazlı içeceklerden biri olan kolayı bulduğunda bu kadar yaygınlaşacağını tahmin ediyor muydu, bilinmez!

Obeziteye neden oluyor

Birçok gıdada olduğu gibi gazlı içeceklerin de azı karar, çoğu zarar… Araştırmalara göre, her gün bir veya daha fazla şekerli içecek tüketmek insan sağlığına zarar veriyor. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Y. Birol Saygı, “Aslında, gazlı ve şekerli içecekler obezitenin önde gelen nedenlerinden biri olarak biliniyor. Dahası, aşırı kalori alımı, kalp hastalığı ve diyabetle ilgili bir dizi semptom olan kilo almaya ve metabolik sendroma yol açmaktadır. Gelişen metabolik sendrom, vücudun yağ yakmasını ve kilo vermesini zorlaştırır” diyor.

Tüketim artıyor ama…

Milli içeceğimiz “ayran” olsa da gazlı meşrubatlar, ülkemizdeki en popüler içeceklerden… Günden güne de tüketimleri artıyor. Aslında birçok insan gazlı meşrubatları fazla tüketmenin sağlıksız olduğunu biliyor ama vazgeçemiyor. “Gazlı meşrubatları uzun vadeli tüketmek, beraberinde potansiyel sağlık sorunları doğurur” diyen Saygı, dünyadaki birçok araştırmanın sonuçlarının da bu yargıyı teyit ettiğini belirtiyor.

Daha çok kalori, daha çok kilo

Saygı’nın verdiği bilgiye göre, 330 ml şekerli gazlı içecek, yaklaşık 140 kalori ve 39 gram şeker içeriyor. Bu, yetişkin bir erkek için önerilen günlük 36 gram şeker alımından 3 gram daha fazla… Saygı, “Yıllarca 50.000'den fazla hemşireyi takip eden büyük ölçekli bir çalışma, özellikle gazlı içecekler tüketimini artıran ve 4 yıl boyunca yüksek düzeyde alım yapan kadınların, şekeri azaltan kadınlara kıyasla ortalama 17 kilo aldıklarını ortaya koydu” diyor.  Şekerli gazlı meşrubat içmenin iştahı artırdığını, tokluğunuzu bastırarak daha fazla yemek yemeye neden olduğunu belirten Saygı, konuşmasını şöyle sürdürüyor: “Yapılan çalışmalardan birinde, katılımcıların içtikleri meşrubatlardan alınan kaloriler hesaplandığında tipik diyetlerine göre yüzde 17 daha fazla kalori tükettikleri saptanmış. Araştırmacılar, meşrubatlar gibi yüksek glisemik indeksi olan yiyecek ve içeceklerin yeme dürtüsünü tetikleyebileceğini ortaya koymuşlar. Glisemik indeksi yüksek olan yiyecek ve içecekler kan şekerinde hızlı, ani bir artışa ve ardından hızlı bir düşüşe neden olurlar.”

Çocukların uzak durması gerekiyor

Gazlı ve şekerli meşrubatları her gün tüketmenin büyük zararlarının olmasının yanında çocukların da ebeveynlerinden görerek bu tür meşrubatlara ulaşabilmesi kolay olabiliyor. Saygı bu konuda şu önerilerde bulunuyor: “ Çocukları korumanın en önemli yolu bu tip ürünleri göz önünde bulundurmamaktır. Bu ürünlere kolay ulaşmamalarını sağlayabilirsiniz. Çünkü ebeveynler tükettiği zaman çocuklar da tüketmek isteyecektir. Bugünkü yaşamda beslenme modelimiz gelecekteki yaşantımızdaki metabolizmamızın alt yapısını oluşturmaktadır. Bu da bu tip ürünleri tükettiğimizde veya aşırı tükettiğimizde gelecekte metabolizmamızın sıkıntı yaratabileceği gerçeğini gösterir. Bu nedenle bugün ve gelecekte sağlıklı yaşam için gazlı ve şekerli meşrubatlardan uzak durarak sağlıklı beslenmemiz gerekmektedir.”